انجمن علمی علوم سیاسی

مشخصات

نویسندگان: اعظم فولادی‌پناه / مهشید کبیری
ناشر: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی
تعداد صفحات: 548 صفحه
تاریخ اولین انتشار: سال 1398
قطع: وزیری

توضیحات

کتاب حاضر در تلاش است با وجود گستردگی محدوده زمانی تحقیق (۶۱ -۱۳۹۹ق) علاوه بر بهره‌مندی از کتب پژوهشی و مطالعات کتابخانه‌ای با استفاده از خاطرات و مصاحبه‌های آرشیویی موجود در مرکز اسناد انقلاب اسلامی و با شیوه تاریخ شفاهی گوشه ای از تحولات تاریخ معاصر ایران که سخت متأثر از نهضت ابا عبدالله الحسین (ع) بوده را ثبت کرده و در اختیار آیندگان قرار دهد.

تکیه اصلی پژوهش مورد نظر، بر حوادث تاریخ معاصر(دوره پهلوی دوم) بوده و با بهره گیری از شیوه تاریخ شفاهی نگاشته شده است، اما با توجه به تحصیلات نویسندگان اثر مذکور در رشته تاریخ و تمدن ملل اسلامی فصول ابتدایی کار، در زمینه تأثیرات سیاسی و فرهنگی اجتماعی نهضت عاشورا بر تحولات جامعه ایران بزرگ از سال ۶۱.ه تا دوران قاجار بوده است که بر جامعیت این اثر می افزاید.

این اثر در ده فصل تنظیم شده است. فصل اول با عنوان« قیام های شیعی متأثر از نهضت حسینی» به واکنش های قهری شیعیان در مواجه با ظلم و ستم خاندان های حکومت گر بنی امیه و بنی عباس و سرانجام آنها می پردازد. فصل دوم این کتاب به تاریخچه مختصری از چگونگی برپایی عزاداری برای ابا عبدالله حسین(ع) از سال ۶۱ ق تا دوران زندیه اشاره دارد. «قاجاریه و عزاداری سید الشهداء(ع)» عنوان سومین فصل از این کتاب است.

فصل چهارم به روند عزاداری ها در دوره پهلوی اول می پردازد و در آن به موضوعاتی چون سیر قدرت یابی رضا شاه در ایران، شیوه های وی در محدود ساختن روحانیان و علما در کشور و در نهایت به ممنوع شدن عزاداری و همچنین برپایی مجالس مخفی عزاداری برای سالار شهیدان در این دوره نگاهی دارد. فصل پنجم «محرم در سال های ۱۳۲۰-۱۳۴۰ش» با ذکر حوادثی چون ورود متفقین به ایران و خروج رضا شاه از کشور در شهریور ۱۳۲۰ش آغاز و با بررسی سیاست های مذهبی محمدرضا پهلوی در قبال مجالس سوگواری امام حسین (ع) و تأثیرات نهضت حسینی بر حوادث سیاسی دهه سی به پایان می رسد. فصول ششم و هفتم این کتاب تاریخ شفاهی، روایت‌گر حوادث سیاسی-‌اجتماعی سال‌های ۱۳۴۰ -۱۳۴۲ش است.

حوادثی که با آغاز نهضت امام خمینی(ره) به وقوع پیوست و در بطن خود حوادث و قضایایی چون تصویب لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی و تقابل علما با رژیم پهلوی، حمله به مدرسه فیضیه ، برپایی تظاهرات تاریخی روز عاشورا در تهران و در نهایت قیام ۱۵ خرداد را در پی داشت. فصل هشتم این کتاب به عزاداری های سیاسی در ماه های محرم سال های ۱۳۴۳-۱۳۴۴ نگاهی دارد. فصل نهم این پژوهش به نمادهای انقلاب اسلامی می پردازد و به دنبال آن است تا گوشه هایی از فعالیت های سیاسی روحانیان و وعاظ را از یک سو و از سوی دیگر نقش مساجد، ‌هیئات مذهبی و حسینیه ها در نهضت امام خمینی(ره) را تبیین کند.

فصل دهم به‌عنوان‌‌‌‌‌‌‌‌ آخرین فصل و با نام ‌‌‌‌‌‌‌‌»محرم در سال‌های ۱۳۵۶-۱۳۵۷ش» به فعالیت‌های مبارزان در واپسین سال های عمر رژیم پهلوی اشاره دارد. در این فصل سعی شده روایتی از تظاهرات روز عاشورای سال های ۱۳۵۶و ۱۳۵۷ در تهران و سایر شهرستان ها که در واقع مهر باطلی بر نظام پوسیده رژیم زد، مورد بازخوانی قرار گیرد./925/د 102/ش