انجمن علمی علوم سیاسی

مردی از امام حسن مجتبی علیه السلام پرسید: سیاست چیست؟

فقال- علیه السلام-: هِی أَنْ تَرْعی حُقُوقَ اللهِ، حُقُوقَ الأحْیاءِ، وَحُقُوقَ الأمواتِ فَأمّا حُقُوقُ اللهِ فَأداءُ ما طُلِبَ وَاجْتِنابُ عَمّا نُهِی.

وَأمّا حُقُوقُ الأحْیاءِ: فَهِی أَنْ تَقُومَ بِواجِبِک نَحْوَ إخْوانِک، وَلا تَتَأخَّرَ عَنْ خِدْمَةِ أُمَّتِک وَأَنْ تُخَلِّصَ لِوَلِی الأمْرِ ما أَخْلَصَ لِامَّتِهِ وأنْ تَرْفَعَ عَقِیرَتَک فِی وَجْهِهِ إذا ما حادَ عَنِ الطَریقِ السوی.

و أمّا حُقُوقُ الأمواتِ: فَهِی أنْ تُذْکرَ خَیراتِهِمْ وَتَتَغاضی عَنْ مَساوِئِهِمْ فَإنَّ لَهُمْ رباً یحاسِبُهُمْ.

امام حسن مجتبی علیه السلام فرمودند: «سیاست، رعایت حقوق خدا، مردم و اموات این مردم است.

اما حق خداوند: انجام دادن فرائض (واجبات) و دوری کردن از آنچه ما را نهی کرده است (محرّمات).

اما حقوق مردم: این که وظیفه خود را نسبت به مردم انجام دهی و هرگز از خدمت به جامعه خود باز نمانی، و همان طوری که زمامدار با تو با صداقت رفتار می کند تو هم باید با حقیقت و اخلاص رفتار نمایی و چون اقوام و بستگانت از راه راست منحرف شدند، آنها را به راه راست رهنمون باشی.

و اما حقوق اموات: آن است که از خوبیهای آنان سخن گویید و از زشتیهایشان چشم پوشی کنید؛ زیرا برای آنان خداوندی است که حساب آنها را رسیدگی خواهد کرد.

منبع: الروائع المختارة، سید مصطفى موسوى، ص118؛ مجموعه ورام، ص301