انجمن علمی علوم سیاسی

مشخصات

نویسنده: حجت الاسلام دکتر سیدحمید روحانی
جلد اول: 1635 صفحه
جلد دوم: 1307 صفحه
جلد سوم: 1303 صفحه
جلد چهارم: 924 صفحه
جلد پنجم: 924 صفحه
قطع همۀ مجلّدات انتشارات مختلف وزیری است.

توضیح اجمالی

سید حمید روحانی اولین جلد کتاب درباره انقلاب اسلامی را با عنوان «بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی (ره) در سال ۱۳۵۶ در بیروت منتشر کرد. وی نگارش این جلد را از سال ۱۳۵۱ در نجف اشرف آغاز کرد و در سال ۱۳۵۵ در همان جا به پایان برد. همین نکته نشان می دهد که سیدحمید همتی بسزا در این عرصه داشت و با یقین در این راه قدم نهاد. چنین کاری مستلزم فراهم آوردن امکانات و اسناد در دسترس از سالها قبل توسط وی بود که از ابتدا با امام خمینی(ره) و نهضتش همراه شد و با تمام توان در راه پیشبرد آن کوشید.

جلد اول در سال ۱۳۵۷ در ایران منتشر و البته در چاپ های بعدی ویرایش شد؛ زیرا با پیروزی انقلاب اسلامی اسناد تازه ای در اختیار روحانی قرار گرفت و با کسانی که در ایران بودند ارتباط برقرار کرد. چاپ مجدد جلد اول و جلدهای بعدی با عنوان «نهضت امام خمینی (ره)» در ایران صورت گرفت و همه جلدها با استقبال جامعه رو به رو گردید.

در ۱۳۶۷/۱۰/۲۵ امام خمینی (ره)، رهبر کبیر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی خطاب به «جناب حجت الاسلام آسید حمید روحانی(زیارتی) دامت افاضاته» نامه ای نوشت و ضمن تقدیر از تلاش وی در تدوین تاریخ انقلاب اسلامی روحانی را موظف کرد که این کار را با جدیت پی گیری کند و به سرانجام برساند: «امیدوارم بتوانید با دقت، تاریخ حماسه آفرین و پر حادثه انقلاب اسلامی بی نظیر مردم قهرمان ایران را بدان گونه که هست، ثبت نمایید… از شما می خواهم هرچه می توانید سعی و تلاش نمایید تا هدف قیام را مشخص نمایید چرا که همیشه مورخین، اهداف انقلاب ها را در مسلخ اغراض خود و یا اربابانشان ذبح می کنند … شما باید به روشنی ترسیم کنید که در سال ۴۱ سال شروع انقلاب اسلامی و مبارزه روحانیت اصیل در مرگ آباد تحجر و تقدس مآبی چه ظلم ها بر عده ای روحانی پاکباخته رفت، چه ناله های دردمندانه کردند و چه خون دل ها خوردند، متهم به جاسوسی و بی دینی شدند ولی با توکل بر خدای بزرگ کمر همت را بستند و از تهمت و ناسزا نهراسیدند و خود را به طوفان بلا زدند و در جنگ نابرابر ایمان و کفر، علم و خرافه، روشنفکری و تحجرگرایی، سرافراز ولی غرقه به خون یاران و رفیقان خویش پیروز شدند.»

امام خمینی در این نامه به وی می گوید: «خداوند به شما که مورد علاقه من هستید و خود از ستم کشیده های این انقلابید، توفیق بندگی دهد تا بتواند با در نظر گرفتن او – جل و علا – واقعیت ها را برای نسل آینده ثبت کنید.»

از خدمات بسیار مهم سید حمید به انقلاب اسلامی که هرگز نباید فراموش شود؛ سرعت بخشیدن به چاپ جزوهای درس امام خمینی (ره) با عنوان «حکومت اسلامی» یا «ولایت فقیه» به فارسی و عربی بود. خاطرات وی در این مورد خواندنی است که چه مشقاتی را به همراه دوستانش متحمل و با چه تهمت ها و جوسازی هایی از سوی جاهلان و اهل اغراض مواجه شدند اما با حمایت امام خمینی (ره) کارشان را پیش بردند.

حتی با چاپ اولین جلد کتاب نهضت امام خمینی (ره)، هجمه های بی امانی به وی شد و بسیار کسان از امام خواستند که جلوی چاپ و انتشار بعدی آن را بگیرند و نسخه های اولیه را جمع آوری کنند اما امام که خود بخش مهمی از جلد اول را قبل از چاپ مطالعه کرده بودند، قاطع در برابر هجوم و تهمت به سید حمید روحانی ایستادند و کلیت کتاب را تأیید و سرانجام طبق نامه یادشده وی را مأمور پی گیری این کار مهم کردند.

گرچه در هر کاری نارسایی و نقصان می‌توان یافت، چنان که امام خمینی(ره) نیز همین نکته را به منتقدان غیر منصف یادآوری کردند، ولی کاری که سید حمید شروع کرد، ادامه داد و ادامه خواهد یافت، کار با ارزش و مهمی است و به نظر می رسد کسی دیگری نمی توانست چنین کاری را پیش ببرد. امیدواریم آقای سید حمید روحانی مجلدهای دیگر را با عنایت به انتقادها و پیشنهادهای افراد متعهد و دلسوز و موافق، به تاریخ این سرزمین هدیه کند.

نهضت امام خمینی، دفتر اول

سید حمید روحانی(زیارتی) جلد اول را با عنوان «بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی» برای اولین بار در سال ۱۳۵۶ در چاپخانه ای در بیروت (لبنان) درآورد و در سال ۱۳۵۷ این اثر در ایران چاپ و منتشر و با استقبال گسترده مردم مسلمان روبرو شد. چهار سال بعد یعنی در سال ۱۳۶۰ این کتاب با شمارگان ۰۰۰/۱۵ نسخه به علاقه‌مندان نهضت امام خمینی عرضه گردید. ناشر این نسخه، انتشارات راه امام است.
صفحه روبروی شناسنامه کتاب به «بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین» زینت یافتهو دو صفحه بعد به ترتیب به «افضل الجهاد کلمه الحق عفو سلطان جائر» و تمثال رهبر انقلاب اسلامی مزین است. زیرتمثال ایشان چنین آمده است: «سماحه الامام المجاهد المرجع الدینی الاعلی آیت الله العظمی الخمینی»؛ کلامی آشنا و دشمن کوب در دوران تبعید آن حضرت. قبل از پیشگفتار چاپ جدید جملاتی ازرهبر کبیر انقلاب اسلامی را می خوانیم که رهنمودی است برای جمع آوری اسناد و ثبت وقایع و رویدادهای انقلاب اسلامی توسط اهل فن متعهد و نویسنده: «لازم است برای بیداری نسل های آینده و جلوگیری از غلط نویسی مغرضان، نویسندگان متعهد با دقت تمام به بررسی دقیق تاریخ این نهضت اسلامی بپردازند و قیام ها و تظاهرات مسلمین ایران را در شهرستان های مختلف با تاریخ و انگیزه آن ثبت نمایند.»
«روشن شدن مبارزات اصیل اسلامی در ایران از ابتدای انعقاد نطفه اش تاکنون و رویدادهایی که در آینده اتفاق می افتد از مسائل مهمی است که باید نویسندگان و علمای متفکر و متعهد به آن بپردازند… تاریخ روشنگر نسل های آینده است.» (امام خمینی/ ۲۱ شعبان ۱۳۹۸ برابر با سال ۱۳۵۷ شمسی)
اما سید حمید روحانی (زیارتی)، مولف کتاب از اوایل ظهور نهضت و انقلاب اسلامی تصمیم گرفته با جمع آوری اسناد و مدارک در این زمینه کتابی بنویسد. وی در پیشگفتار کتاب می نویسد: «البته اندیشه نگارش کتابی درباره نهضت امام خمینی را می‌توانم بگویم همزمان با آغاز آن نهضت در سر داشتم و از آن روی در همان اوان با کوشش پیگیر و دامنه داری به جمع آوری اعلامیه ها و سخنرانی های ایشان، دیگر مقامات روحانی، احزاب و گروه های مختلف سیاسی پرداختم و نیز رویدادهایی را که به دنبال آغاز نهضت، تقریباً هر روز به وقوع می پیوست، به طور مرتب و روزانه در دفتر خاطرات خود – علی رغم خطراتی که می توانست برای من داشته باشد – یادداشت می کردم تا آن که توانستم کلکسیونی جالب و تا حدی کامل از اعلامیه ها، سخنرانی ها، طومارها، تلگراف ها، نامه ها و عکس های مختلف و … به ضمیمه پاره ای از لباس خونین و نیم سوخته روحانیان به خون تپیده مدرسه فیضیه، ترتیب دهم و هر روز نیز در تکمیل آن هرچه بیشتر کوشش به عمل آورم.» (۹)
اما بخش عمده کلکسیون (مجموعه) وی که در سال ۱۳۴۶ به فردی سپرده شده بود، ازبین رفت: «این خبر تلخ و ناگوار، ضربه توان فرسایی بر روح من وارد ساخت و رنج و اندوه فراوانی برای من به دنبال آورد؛ زیرا با ازبین رفتن آن، نه تنها زحمت های شبانه روزی و کوشش های پیگیر و خستگی ناپذیر چندین سال من به هدر رفت که از جنبه تاریخی نیز ضربه جبران ناپذیر را دربرداشت؛ زیرا در کلکسیون مزبور، نسخه های منحصر به فردی از نامه و طومارهای اهالی بعضی از شهرها و شهرستان ها به قائد بزرگ اسلام و نیز نامه هایی خصوصی و منتشر نشده از امام خمینی به بعضی از مقامات برجسته روحانی که دربردارنده مطالب ژرف و جالبی از اوضاع آینده ایران بود، قرار داشت که می توانست در روشن کردن هدف و برنامه ایشان نقش به سزایی ایفا کند.» (۹)
پس از این ماجرا تا حدی از صرافت ادامه کار بازماند، اما انعکاس نهضت امام خمینی در نوشته های مختلف بدون نام امام خمینی سبب شد تا بار دیگر دنبال آرزوی خود را بگیرد و آن را محقق سازد و جامعه عمل بپوشاند. با این حال در همین پیش گفتار می نویسد: «علی رغم کوشش پیگیر و اهتمام فوق العاده ای که به منظور به دست آوردن مدارک لازم به کار بردم متأسفانه بسیاری از مدارک و اسناد که در خور اهمیت به سزایی می باشد و نیز بعضی از اتفاق های تاریخی و انقلابی قائد بزرگ اسلام را نتوانستم به دست بیاورم و از این نظر و از بعضی جهات دیگر این کتاب با نواقصی همراه است که از آن گریزی نبوده است و امیدوارم که با همت برادران دانشمند و پژوهشگر بتوانم این نواقص را در چاپ های بعدی برطرف سازم. شعبان المعظم ۱۳۹۷/ مرداد ماه ۱۳۵۶» (۱۸)
اما کتاب فهرستی از مطالب را در پایان دارد که ذیل عنوان های اصلی، عنوان های فرعی آمده است: زندگی نامه قائد بزرگ، امام خمینی در آسمان علم و فضیلت، امام خمینی در دوران پیش از آغاز نهضت، انقلاب سفید رفورمی از کاخ سفید، غائله انجمن های ایالتی و ولایتی، لوایح ششگانه یا ماسک شاهانه، نهضت ضد انقلاب سفید، دستگیری قائد و قیام اسلامی ۱۵ خرداد [سال ۱۳۴۲]: ادامه نهضت امام خمینی پس از قیام ۱۵ خرداد، احیای کاپیتولاسیون و تبعید قائد، شهید ثانی از خاندان امام خمینی (که منظور شهادت آیت الله سید مصطفی خمینی، فرزند برومند امام خمینی در سال ۱۳۵۶ شمسی در ۴۷ سالگی است)
در این کتاب اسناد و عکس های جالب و گویا، ارزش کتاب را چند برابر و انعکاس وقایع متعدد فضای عمومی جامعه را در دو سوی این مبارزه برای ماندگاری در تاریخ ثبت و ضبط کرده است. این کتاب، گذشته از روشن کردن مسیر مبارزاتی امام خمینی از آغاز نهضت در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ و نشان دادن هوشیاری امام در برابر رویدادها و جهت دهی مبارزه و مبارزان، به شیوه و منش ایشان در قبل از خرداد ۴۲ نیز می پردازد که شامل آموختن، آموزاندن، سرآمادگی در حوزه های مختلف علوم دینی و فلسفه و عرفان و اخلاق، نیز واکنش به موقع در برابر  رویدادهای جامعه است. در این زمینه می توان به کتاب «کشف اسرار» اشاره کرد که پاسخی با صلابت، منطقی و مستدل به کتاب «اسرار ۱۰۰۰ ساله» است که خود داستانی خواندنی دارد.
سید حمید روحانی (زیارتی) با چنین ابتکاری در تألیف کتاب و بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی، قدم بزرگ و شایسته و لازم در ثبت اسناد و مدارک و رویدادهای واقعی برداشت و با گسترش آن در مجلدهای دیگر توانست کتاب مرجع درباره انقلاب اسلامی پدید آورد.

 
نهضت امام خمینی، دفتر دوم

این جلد « به: شهید ثانی از خاندان خمینی، آیت الله مجاهد سید مصطفی خمینی که شهادت او آغازگر اوج انقلاب اسلامی  و درهم کوبنده نظام دو هزار و پانصد ساله شاهنشاهی است» تقدیم شد.
بعد از فهرست مطالب، کتاب حاوی ۳۲ صفحه تصویر است که با عکسی از امام خمینی آغاز می شود و به عکسی از غلامرضا تختی پایان می یابد. متأسفانه هیچ یک از عکس های شرح ندارد- خوشبختانه در جلد چهارم (دفتر چهارم) برای عکس ها شرح تهیه شده است. گویا آقای روحانی عکس را در زمره اسناد تاریخی و در بسیاری از موارد گویاتر از مکتوبات نمیداند و آن را به رسمیت نمی شناسد و از عکس به عنوان زینت المجالس و حاشیه ای در متن بهره می گیرد.
در فهرست سازی مطالب این جلد، عنوان های اصلی با شماره مشخص شده اند، به این ترتیب:
۱- نهضت درتبعید ۲- واکنش های درون مرزی ۳- بازتاب جهانی در برابر تبعید امام ۴- شاه در اندیشه تغییر تبعیدگاه امام ۵ – امام خمینی در تبعیدگاه عراق ۶- آغاز رسالت در نجف ۷ – جنگ شش روزه [اعراب و رژیم اشغالگر فلسطین] و بازتاب آن ۸- واکنش انتقام جویانه شاه ۹- جشن تاج گذاری و پیامدهای آن ۱۰- شهادت جهان پهلوان تختی ۱۱- حوزه – دانشگاه – زندان، سنگرهای مقاومت ۱۲- کشمکش های ابرقدرت ها در خلیج فارس ۱۳- بازتاب آتش زدن مسجد الاقصی ۱۴- مبارزات دانشجویی ۱۵- رهبری از تبعیدگاه ۱۶- کنسرسیوم سرمایه گذاری در ایران ۱۷- توطئه جهانی به منظور پیشگیری از مرجعیت جهانی امام ۱۸- سعیدی از حرکت تا شهادت.
کلیشه اسناد استفاده شده در متن طی فهرستی مجزا همراه شماره سند و صفحه مربوط آمده که بر سندیت کار افزوده است. خوب است از جمله در فهرستی نویسی در تمام مجلدات سامان یکنواخت و زودیابی حاکم شود.
فهرست راهنما (اعلام) نیز کمک می کند تا خواننده زودتر به موضوع مورد نظر دست یابد.
امام خمینی صبحدم روز چهارشنبه ۱۳ آبان ماه ۱۳۴۳ (۲۹ جمادی الثانی ۱۳۸۴) با یک فروند هواپیمای هرکولس نیروی هوایی ارتش به ترکیه تبعید شد و در «روز سه شنبه ۱۳ مهرماه ۱۳۴۴ «شهر جمادی الثانی ۱۳۸۵» هواپیمایی حامل امام و شهید حاج سید مصطفی خمینی از ترکیه به سوی عراق پرواز کرد.»
گزارش و مطالب این دو تبعید، خواندنی و همچنان گرم و گیرا و لذت بخش است. به ویژه آن که با وجود سکوت خبری وقتی اعزام امام خمینی و فرزند گرامی اش – آقای سید مصطفی خمینی – به کاظمین افشا شد، استقبال شایانی از ایشان به عمل آمد و در سامرا «در جشن باشکوهی شیخ سعید البدری، از علمای بزرگ اهل تسنن در سخنانی به زبان عربی از امام خمینی تجلیل کرد: «سرورم آیت الله خمینی آقایان علمای اعلام؛ به اسم شهر دو امام عسکری پاک که امام مجاهد خمینی به شجره مبارکه آنان منسوب است مقدم مجاهد عظیم و پیشوای ارجمند آیت الله خمینی را گرامی داشته تبریک می گویم و مدرسه شیرازی که امروز از ایشان تجلیل می کند در حقیقت از علم، حکمت، فلسفه و جهاد ایشان تجلیل به عمل می آورد. ایشان در علم و جهاد با مرحوم میرزای شیرازی همکار است. تاریخ معاصر جهاد خمینی و مبارزات ایشان را در راه حفظ دین اسلام و آیین محمد، قرآن و پیروان محمد با حروف درخشان ثبت می کند. اگر قرن نوزدهم شاهد مبارزات مصلح بزرگ اسلام سید جمال الدین افغانی بود، قرن بیستم نیز شاهد جهاد امام خمینی در شرق و کوشش های او درراه تحکیم مبانی عالیه اسلام می باشد.
اگرچه در سال های اخیر در غربت به سر بردند ولی تمام کشورهای اسلامی شهر و وطن اوست و هرجا که رود معزز و محترم است، درود خدا بر ایشان و شما باد.»
همچنین رجوع دوباره به پاره هایی ازسخنرانی شهید سعید حجت الاسلام سعیدی که در کتاب آمده، هنوز گرم و هیجان انگیز و تپنده است، روحش شاد!

 
نهضت امام خمینی، دفتر سوم

چاپ پنجم از دفتر سوم نهضت امام خمینی، ویرایش۲ آن هم به حساب می آید که در سال ۱۳۸۲ با شمارگان ۳۰۰۰ نسخه در ۱۳۰۳ صفحه منتشر شد.
«حکومت در اسلام، به عنوان نهادی سیاسی، خاستگاه خدای و پایه ای قرآنی دارد. خداوند اراده کرده است که انسان را جانشین خود در زمین قرار دهد (بقره/ ۳۰). نیز نوید داده است که مستضعفان را به عنوان پیشوایان و وارثان زمین برگزیند (قصص/۵) خداوند بزرگ پیروی از خداوند و پیامبر (ص) را بر مسلمانان واجب شمرده است (نساء/ ۵۹) از این رو در آیین اسلام، حکومت و نظام حکومتی از جایگاه ویژه برخوردار است و از مسائل بنیادین و ریشه ای به شمار می آید.»
پس از شناسنامه کتاب، پرتره ای از پرتره های خاطره انگیز رهبر کبیر انقلاب اسلامی مانند دفتر قبلی آمده است. پس از آن، کلام ایشان درباره تدوین تاریخ انقلاب اسلامی مربوط به ۲۱ شعبان ۱۳۹۸ (مرداد ۱۳۵۷) به همراه نامه حضرتشان به «جناب حجت الاسلام آقای آسید حمید روحانی (زیارتی) – (ادامه افاضاته) که مربوط به مورخ ۲۵/۱۰/۶۷ می شود، در این دفتر نیز تکرارشده است.
فهرست مطالب قبل از ورود به متن اصلی شامل «یادیار» می شود که باز تکرار متن حسرت بار دفتر دوم درباره رحلت آن عزیز کریم است.
«پیش گفتار» دو دفتر قبلی، (در دفتر سوم به «پیش نوشتار» تبدیل شده و در آن گله و شکوه مولف کتاب درباره کارشکنی ها و کارشکنانی است که چاپ این دفتر را با دو سال تأخیر مواجه کرده اند.
در ادامه پیشگفتار نظر خویش را درباره اسنادی که از ساواک به دست آمده و «در این دفتر و دو دفتر پیشین – فراوان بهره گیری شده است» اعلام می دارد و به این پرسش مقدر پاسخ می دهد که «اعتبار این گونه سندهای تا چه پایه است و اصولا از دیدگاه نگارنده به چه سندهایی می توان تکیه کرد و چه اسادی مورد خدشه و تردید است؟» (۱۰)
اما طبق فهرست؛ ذیل عنوان های اصلی نهضت امام ونقش روشنفکران، ریشه اندیشه اسلام منهای روحانیت، خیزش های قهرآمیز، امام و رسالت جهانی و توطئه اسلام زدایی، عنوان فرعی مربوط به موارد آمده است.
بخش پیوست نیز شامل تصویر اسناد و مدارک می شود و در ادامه کتاب، فهرست آیات، ادعیه و روایات و اعلام در سه بخش جدا از همه آمده اند.
این دفتر از نهضت امام خمینی به دلیل دربرداشتن مطالبی درباره روشنفکران، دکتر شریعتی، مبارزه مسلحانه چریک های چپ گرا و سازمان مجاهدین خلق، امام موسی صدر و حرکت المحرومین و جنبش امل لبنان، بیشترین چالش ها را برانگیخت و انتقادهای زیادی را متوجه مولف کتاب کرد.
یکی از موارد جالب توجه این دفتر که ذیل عنوان اصلی «امام و رسالت جهانی» (۶۸۳ – ۷۶۲) کتاب آمده است مربوط می شود به ماجرای اخراج ایرانیان مقیم عراق ( سال ۱۳۵۰) و واکنش امام خمینی به این ماجرا و دروغ پردازی جمشید اعلم سناتور مجلس سنا علیه امام و واکنش صریح و تند آقای فلسفی به اظهارات وی و به طورکلی رژیم شاه، که خواندنی است. همین واکنش سبب شد تا ساواک دستور دهد فلسفی ممنوع المنبر شود. دیگر این که، عکس قبیح و زننده ای را علیه آقای فلسفی، خطیب زبردست منتشر کردند که خشم همگان را برانگیخت و اسباب افتضاح و آبروریزی عوامل آن را فراهم کرد. (۷۱۶و…)
آوردن برشی از سخنان حضرت امام خمینی در ماجرای اخراج ایرانیان و طلاب ایرانی مقیم عراق توسط حکومت بعث در سال ۱۳۵۰ برای یادآوری جالب است: «بعد از آن که مصلحت و نظر خیرخواهی خود را به صورت تلگراف به مقامات عراقی رساندم (در ۶۹۵ آمده است) نه تنها جوابی ندادند بلکه با شدت عکس العمل نشان دادند. در این صورت فکرم به این منتهی شد که وجود ما دیگر در این جا لزومی ندارد، لذا فردا تذکره ام را نزد مقامات رسمی می فرستم و درخواست خروجی می کنم… در هر صورت دیگر برای من ناگوار است که در این جا باشم در حالی که دوستان من به اجبار دارند می روند و برادران دینی ما را اخراج می کنند. در صورتی که شنیده ام زمانی که تصمیم داشتند یهودیان مقیم عراق را اخراج کنند به آنان شش ماه مهلت دادند و جلسه ای ترتیب دادند که زیر نظر هیئتی اموال آنان به طور عادلانه به فروش برسد و وجه حاصله در اختیارشان قرار بگیرد، ولی با شما آقایان، ملت شیعه و ایرانیان مسلمان این طور رفتار می کنند. در کشوری که با مسلمین چنین رفتار می نمایند با مجاورین قبور ائمه (علیهم السلام) با این وضع معامله می کنند، اقامت برای من دشوار است. بنابراین فردا گذرنامه ها را می فرستم و از مقامات مربوطه می خواهم که به ما اجازه خروج از عراق و حرکت به سوی لبنان را بدهند… هم اکنون در این سرمایه سخت ایران، وضع این مردم در به در و این کسبه و تجار، کارگران و بیچارگانی که از این جا رانده شده اند خیلی بدتر از شماست. من برای آن ها بسیار متأسفم. این ها با زن و بچه در سر حد گرفتار کسانی هستند که با آنان بدتر از این رفتار می کنند…» (۶۹۸- ۶۹۷)
همچنین در دفتر سوم نهضت امام خمینی (ره)، شایعه ترور حضرت ایشان اذهان را متوجه خود کرد و نقل های متفاوتی مطرح شد؛ از جمله این که ترور حضرت آیت الله قرار است توسط عوامل بعثی صورت گیرد و آن را به گردن رژیم ایران بیندازند رژیم شاه درصدد ترور امام خمینی (ره) است برای این که رژیم بعثی را متهم سازد ولی سرانجام معلوم نشد که این شایعه ها چگونه و با چه هدف رواج یافت یا واقعاً شایعه نبوده و عوامل توطئه گر از عواقب شوم این حرکت رذیلانه ترسیده و عقب نشینی کرده اند.
به هر حال این دفتر، موضوع های خواندنی و چالش برانگیزی دارد.
نکته این است که کتاب به طورکلی از در برداشتن عکس های گویا فقیر است و عکسهای موجود نیز فاقد شرح اند، حتی پرتره های امام خمینی نیز خالی از سال تصویربرداری اند. سامان دهی  تقویمی منظم و براساس تاریخی از تصاویر امام خمینی (ره)، کاری شایسته، جالب در تدوین تاریخی انقلاب اسلامی خواهد بود، به نظر می رسد جناب سید حمید روحانی بتواند این کار لازم و بدیع را آغاز کند و به سرانجام برساند.

 
نهضت امام خمینی، دفتر چهارم

دفتر چهارم نهضت امام خمینی (ره) ۹۲۴ صفحه دارد. قبل از فهرست مطالب کتاب، عکس چهره (پرتره) با صلابت امام خمینی (ره) در یک صفحه قرار گرفته و بعد از آن پاره ای از سخنان رهبر کبیر انقلاب اسلامی درباره ضرورت «بررسی دقیق تاریخ این نهضت اسلامی توسط «نویسندگان متعهد با دقت تمام» آمده است که مربوط به ۵ مرداد ۱۳۵۷ می شود و در دفاتر قبلی نیز خوانده ایم. بعد از آن (چنان دفترهای دیگر) نامه امام خمینی به سید حمید روحانی درباره نوشتن تاریخ انقلاب اسلامی است که به نوعی به وی مأموریت این کار مهم داده می شود.
اما فهرست کتاب نهضت امام خمینی، دفتر چهارم شامل؛ پیش نوشتار و چهار سرفصل می شود: اسلام و حکومت، گروه های هودار حکومت اسلامی، جوانان درباری و آرمان شهر و فریادگران فیضیه. زیر هر یک  از سرفصل ها مطالب مربوط آمده که در ادامه نوشتار بدان ها می پردازیم.
اما کتاب طبق فهرست دارای ۶ پیوست، اسناد و مدارک و فهرست آیات، ادعیه و روایات و فهرست اعلام است.
سید حمید روحانی: برخی از آرای فقیهان شیعه را درباره بسط ید ولی فقیه آورده است؛ از جمله صاحب جواهر الکلام نوشته است: «عجیب، انکار ولایت فقیه از سوی برخی از مردمان است، انگار اینان ذوق فقهی نیافته و رمز سخنان امامان را برنتافته اند … فقیه مصداق اولی الامر است و اطاعت از او واجب می باشد»
در «پیش نوشتار» (۲۶ – ۱۱) ضمن اشاره به نقش فراماسونری و فراماسونری ها در تحریف تاریخی و برکشیدن افراد موردنظر این فرقه و هتک کردن و پایین آوردن نیروهای مردمی و ضد استعماری و مسلمان، از شیوه و شگرد آنان «در راه به انزوا کشاندن اسلام، عالمان اسلامی و رهبران روحانی» چنین یاد می کنند: ۱- گماردن مهره های بی اراده در کشورهای اسلامی ۲- تز جدایی دین از سیاست ۳- تز اسلام منهای روحانیت ۴- از میان بردن پیشوایان اسلامی ۵ – افکار حکومت در اسلام (۲۱- ۱۸) بعد جهت تنبه نسل جوان و «پندگیری از گذشته و رویارویی با تحریف گری ها و وارونه نویسی های زهرآگین تاریخ نویسان وابسته به استکبار جهانی و سازمان فراماسونری» آنان را به «بررسی موشکافانه روی سرگذشته گذشتگاه» فرا می خواند. (۲۲)
دفتر چهارم از نظر تدوین مطالب به ویژه بهره مندی از شرح عکس ها و سامان بخشی پیوست ها و اسناد، دقیق تر از سه دفتر دیگر درآمده است. برای مولف محترم این کتاب عظیم که وعده دفتر پنجم آن را نیز داده، آرزوی توفیق هر چه بیشتری از خداوند متعال داریم.

نهضت امام خمینی، دفتر پنجم

به قلم حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید حمید روحانی در مورد سیر زندگی شهید مصطفی خمینی است. پیش از این چهار دفتر از مجموعه نهضت امام خمینی منتشر شده است.

در پی شهادت سید مصطفی، انفجاری کاخ برانداز در سراسر کشور پدید آمد. مراسم بزرگداشت برای آن شهید در هر شهر و استان برپا گردید، موج ها آفرید و سرزمین ایران زیر پای مجاهدان راه خدا به لرزه درآمد. بیش از چهل روز از شهادت سیدمصطفی خمینی نگذشته بود که خون پاک او در قم حماسه آفرید و شهر خون و قیام را در ۱۹ دی ماه ۵۶ گلگون ساخت. در اربعین شهدای ۱۹ دی، تبریز خروشید و حماسه ۲۹ بهمن را به ارمغان آورد و به دنبال آن اربعین های دنباله دار در سراسر ایران پدید آمد و خون شهدای اسلام که با خون مصطفی در هم آمیخته بود جوشید، خروشید و پیشتاخت و کاخ نشینان را در کام خود فرو برد و رژیم دو هزار و پانصد ساله شاهنشاهی را به زباله دان تاریخ افکند و بار دیگر این حقیقت را به اثبات رسانید که «خون بر شمشیرپیروز است ». روح او شاد و راه او پر رهرو و باد.
دفتری که در دسترس شماست در هشت فصل آغاز و پایان می یابد:
فصل اول: زندگی و زمانه مصطفی
فصل دوم: در میدان مبارزه
فصل سوم: مجاهدت های فکری و علمی
فصل چهارم: تاوان بصیرت
فصل پنجم: مکتوبات
فصل ششم: پیرامون شهادت مصطفی خمینی
فصل هفتم: شهادت مصطفی و بازتاب های آن
فصل هشتم: شهادت مصطفی و پیامدهای آن
در پایان به عنوان «ختامه مسک » اندرزنامه کوتاه آن شهید آمده است.

منبع: بنیاد تاریخ پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی