-
سه شنبه, ۲ خرداد ۱۴۰۲، ۱۱:۳۶ ق.ظ
حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید حمید روحانی در سال ۱۳۲۰، در روستای «زیارت» شهرستان مهدی‌شهر استان سمنان متولد شد. او در سال ۱۳۴۰ش برای تحصیل علوم اسلامی به حوزه علمیه قم پیوست و در سال ۱۳۴۱ که انقلاب اسلامی به رهبری حضرت امام خمینی (ره) آغاز شد وارد مبارزه شد، به طوری که در بهمن آن سال در قم دستگیر شد.
او به مبارزاتش علیه رژیم پهلوی ادامه داد تا اینکه در سال ۱۳۴۳ مجدداً دستگیر و روانه زندان شد. در سال ۱۳۴۶ به دنبال کشف اسلحه از وی، از ایران متواری و به حوزه علمیه نجف رفت و در جلسات درس امام خمینی و آیت الله شهید سید مصطفی خمینی شرکت جُست و همراه با روحانیون خارج از کشور به تلاش و مجاهدت فرهنگی و سیاسی علیه رژیم پهلوی پرداخت، و در تکثیر و ارسال اعلامیه‌های امام از نجف به ایران کوشش زیادی به عمل آورد.
علاوه بر این او در دوران مبارزه ماهنامه‌ای به نام «۱۵ خرداد» را به اتفاق دوستان مبارزش در نجف اشرف منتشر نمود و کتاب‌های مختلفی نیز در این زمینه تدوین کرد که معروفترین آن‌ها کتاب معروف «نهضت امام خمینی در ایران» است. او این کتاب را در سال‌های سیاه حاکمیت طاغوت، با مشقّات زیاد در خارج از کشور به نگارش درآورد و در سال ۵۶ به حجم ۶۰۰ صفحه در کشور لبنان به زبان فارسی چاپ نمود.
با انتشار این کتاب او ممنوع الورود شد و چنانچه به چنگ ماموران ساواک می‌افتاد با شکنجه‌های قرون وسطایی و مرگ حتمی مواجه می‌شد. از آن پس این کتاب مبنا و منبع اغلب مورخان بعدی در زمینه تاریخ انقلاب اسلامی قرار گرفت. به همین جهت او بنیانگذار تاریخ نگاری انقلاب اسلامی محسوب می‌شود.
سید حمید روحانی پس از ۱۲ سال فعالیت مبارزاتی در نجف اشرف، آنگاه که در مهرماه سال ۱۳۵۷ امام خمینی به خاطر تداوم مبارزه علیه رژیم شاه مجبور به ترک عراق و راهی فرانسه شد، او نیز مجدداً به امام پیوست و تحت زعامت او به تشدید مبارزات سیاسی پرداخت، تا اینکه در بهمن همین سال همراه با امام به ایران بازگشت.
او پس از پیروزی انقلاب ضمن خدمت بی‌نام و نشان به ملت شریف ایران، به نگارش مستند تاریخ انقلاب ادامه داد و در سال ۱۳۵۹ مرکز اسناد انقلاب اسلامی را نیز تأسیس نمود و سال‌های متمادی مسئولیت آن را به عهده گرفت. او همچنین در سال ۱۳۶۲ به فرمان حضرت امام و با حکم نخست وزیر به سرپرستی مرکز اسناد ساواک منصوب شد. او در سال ۱۳۸۲ بنیاد تاریخ پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی را بنیان نهاد که تاکنون هم عهده‌دار مدیریت این بنیاد و هم عضو هیات امنای مرکز اسناد انقلاب اسلامی است.
سایر کتاب‌ها:
1- حکومت اسلامی یا ولایت فقیه شامل ۱۲ درس حضرت امام
2- مبارزه با نفس یا جهاد اکبر – حاوی درس‌های اخلاقی حضرت امام
3- آوای انقلاب – شامل گزیده‌هایی از رهنمودهای حضرت امام
4- موقف الامام الخمینی تجاه اسرائیل – به زبان عربی درباره موضع حضرت امام در برابر اسرائیل
5- من هنا المنطق – (از اینجا آغاز کنیم) به زبان عربی
6- دروس فی الجهاد و الرفز – درس‌هایی در جهاد و پایداری به زبان عربی
7- احیای کاپیتولاسیون در ایران
8- کتاب شریعتمداری در دادگاه تاریخ
9- کتاب شوریدگی در تذبذب
10- کتاب جوانان درباری و آرمانشهر
کارنامه اجمالی:
به طور کلی آقای سید حمید روحانی طی ۶۰ سال اخیر از سال ۱۳۴۱ تا ۱۴۰۰ کارنامه درخشانی از خود به یادگار گذاشته که خلاصه آن چنین می‌باشد:
1- مبارزه مستمر علیه رژیم پهلوی از سال ۴۱ تا ۵۷ در داخل و خارج کشور.
2- در سال ۴۶ به نجف اشرف رفت و به شاگردی و همراهی با امام و عضویت در دفتر امام پرداخت.
3- تدوین تاریخ نهضت امام و انتشار اولین جلد آن در سال ۵۶ در خارج کشور، (این کتاب تا کنون در ۴ جلد منتشر شده و بار‌ها تجدید چاپ گردیده، مخصوصا جلد اول آن حدود ۲۰ بار تجدید چاپ شده است. جلد پنجم آن نیز آماده انتشار است.) علاوه بر این او کتاب‌های دیگری مثل کتاب شریعتمداری در دادگاه تاریخ، کتاب شوریدگی در تذبذب، کتاب جوانان درباری و آرمانشهر، کتاب اسناد انقلاب اسلامی در ۶ جلد، کتاب شریعتی در دادگاه تاریخ و... به اضافه مقالات زیادی در این راستا نگاشته و منتشر کرده است.
4- انتشار مجله ۱۵ خرداد در دوران مبارزه علیه رژیم پهلوی در نجف اشرف با همکاری جمعی از یاران امام.
5- تاسیس تشکیلات روحانیون مبارز خارج کشور با همراهی شاگردان امام در نجف اشرف.
6- همراهی با امام در نجف و فرانسه و بازگشت به ایران در بهمن سال ۵۷.
7- فعالیت در مرکز اسناد انقلاب اسلامی به دستور امام و ساماندهی و فعالسازی آنجا.
8- تاسیس بنیاد تاریخ پژوهی ایران معاصر و مرکز دانشنامه انقلاب اسلامی در سال ۸۲ و انتشار کتاب‌ها و مقالات متعدد تاریخی.
9- تاسیس و انتشار ماهنامه و فصلنامه تخصصی ۱۵ خرداد که از سال ۱۳۷۰ آغاز شده و هنوز ادامه دارد. این فصلنامه در قطع وزیری تاکنون ۷۰ شماره از آن منتشر شده که با توجه به حجم زیاد و مطالب متنوع در هر شماره، مجموعه آن می‌تواند همچون دایره المعارفی برای تاریخ معاصر ایران تلقی شود.
10- افشای جریانات انحرافی معاصر و نقد مواضع سیاسی- تاریخی برخی از شخصیت‌ها.
11- نقد تاریخ نگاری معاصر ایران و برمَلاکردن چهره عوامل استعمار و غرب زده و ضد مذهبی و شگرد‌های تاریخ نگاری آنان.
12- مبتکر تاریخ نویسی متعهدانه و ارزشی در تاریخ نگاری معاصر، مستند به روش‌های علمی و اسنادی و تاریخ شفاهی.
13- جمع آوری و ساماندهی ده‌ها هزار سند و مصاحبه در باره تاریخ رویداد‌های انقلاب اسلامی از دهه چهل تا دهه ۶۰.
14- تدریس تاریخ انقلاب اسلامی در دانشگاه و روشنگری دانشجویان در مقاطع مختلف تحصیلی.
15- انجام سخنرانی و مصاحبه‌های متعدد در مجامع مختلف کشور و تشریح رویداد‌های انقلاب اسلامی.
بنابراین حجت الاسلام دکتر سید حمید روحانی با چنین کارنامه درخشانی چهره ماندگار ایران در حوزه تاریخ نگاری انقلاب اسلامی و جریان شناسی معاصر است.
در مجموع سهم ایشان در تدوین تاریخ انقلاب اسلامی سهمی بی‌بدیل می‌باشد، چون بیش از هر نویسنده‌ای در این راه تلاش و مجاهدت کرده است. بطوری که تدوین اولیه تاریخ مبارزات حضرت امام و مردم ایران مدیون زحمات اوست. چنان که در اوایل پیروزی انقلاب، اغلب کتاب‌هایی که در این زمینه منتشر شده مستقیم و غیر مستقیم متاثر از نوشته‌های ایشان بوده است.
با عنایت به این نکات بود که امام راحل در تاریخ ۲۵ دی‌ماه سال ۱۳۶۷ طی نامه مفصلی به آقای سید حمید روحانی، ضمن ابراز علاقه به او، از زحمات او در به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی و تدوین تاریخ انقلاب تقدیر و تشکر کرد و از او خواست که «با دقت تاریخ حماسه آفرین و پر حادثه انقلاب اسلامی بی‌نظیر مردم قهرمان ایران» را بدانگونه که هست ثبت نماید تا از گزند تحریف مصون بماند.
منبع: مرکز اسناد انقلاب اسلامی
علی فراهانی موحد : سلام علیکم در کشور ما ...